ҮШ ғасыр сақталған ЖӘДІГЕР

«Жауғаш батыр Қырбасұлы» қоғамдық қорының төрағасы Өсімжан Омаров осы жолдардың авторы маған телефон шалып: «Аға алдағы жексенбіде, яғни 27 қарашада Қырғыз Республикасы, Жайыл ауданы, Степное елді мекенінде тұратын Жауғаш батыр бабамыздың ұрпақтары бабаның өзі қолданған, арабша жазылған кітапшасын ашып, құран бағыштап, ағайындарға дастархан жайып жатыр, соған жүріңіз, әрі бізбен бірге Астанадан арнайы келген шығыстанушы, ҚР дипломатиялық қызметіне еңбек сіңірген Қайрат Сәки де барады» дегенді айтты. Оның бұл ұсынысын қуана құп көріп, жоғарыда аталған елді мекенге жігіттермен бірге бардым. Ондағы ағайындар батырдан қалған жәдігерді осы уақытқа дейін сақтап, жеткізген Копобаевтар әулетінің қара шаңырағына ие болып отырған Еркіннің үйіне жиналыпты. Бізбен бірге қырғыз ағайындардан 88-ге жасы келген, «Жайыл батыр» кітабының соавторы Әділбек Омаров, Итекенің ұрпағы Жанібек Жаманақов және Итеке ұрпақтары тұрып жатқан ауылдан Қасым молда келіпті. Бәріміз бір-бірімізбен амандасып, жөн сұрасып болған соң, дастархан басына жиналып, Жауғаш батыр бабамызға бағыштап құран оқылып, бата жасалды.
Жауғаш батырдың ұрпағы, осы ауылдың тумасы Иманқұлов Асан: – Құрметті ағайындар, бүгінгі біздің бас қосып отыруымыздың негізгі себебі Жауғаш бабамыздың өзі қолданған, араб тілінде жазылған кітапшасын 3-4 жылда бір ашып, құран оқыттырушы едік, міне соның сәті бүгін түсіп отырғанына өздеріңіз куә болып отырсыздар. Бір айта кетерлігі, бұл кітапшаны бабамыздың «Құран кітабы»-деп түсініп келдік, алайда кейбіреулер оны теріске шығарғысы келеді. Міне бүгін ортамызға шығыстанушы, зерттеуші Қайрат Сәки бауырымыз келіп отыр екен, соның ақ, қарасын анықтап берсе екен деген тілегіміз бар,- деп, тоқтады.
Ас ішіліп, дастархан жиналған соң, Қарақұйрықтың терісінен жасалған қапшықтағы кітапшаны және батырдың бой тұмарын шығарып, жиналғандардың алдына қойды. Алақанның көлеміндей ғана парақшаларға басылған мәтіндер көзге оттай басылды, кезінде парақшалар түптелгені білініп-ақ тұр, алайда үш ғасырға жуық сақталған парақшалардың шет-шеті мүжіліп, парақшалар бөлек-бөлек болып қалған, кейбірі болмаса, мәтіндер толық анық күйінде сақталған.
Қайрат Сәки әр парақшасын мұқият қарап, ондағы жазулардың араб, парсыша, түрікше жазылғандығын аңғарып, кітаптың «Құран» емес, дұғалар екендігін айтты. Бұл кітапшадағы жазуларды толық оқып шығу көп уақыт алатындықтан, әрі бұл кітапшаны қолға бермейтіндіктен парақшаларын суретке түсіріп, асықпай отырып, аудару қажет екендігін айтты.
Осында қонақ ретінде шақырылған, жоғарыда атап өткен қырғыз ағайындардан Әділбек Омаров Жауғаш батырдың қадір-қасиеті, қазақ-қырғыз арасындағы достық қарым-қатыстың ерекше болғандығын сөз етсе, Итекенің тікелей ұрпағы Жанібек Жаманақов Жауғаш батырдың қамқорлығының арқасында бабалары Итекенің тірі қалып, соның нәтжесінде бүгіндері оның ұрпақтары 400-ден астам жанұя болып отырғанын, жалпы қазақ халқына деген ризашылығын үлкен сеніммен атап өтті.
Жауғаш батыр Қырбасұлы бабамыздың мұнда тұрып жатқан ұрпақтарының әруаққа деген сый-құрметі ерекше екендігі байқалып тұрғандай. Аста-төк дастархан жайылып, шай ішіліп, ет желінген соң, қайтуға жиналған қонақтарды Берзімбетов Махтабек пен оның жұбайы Доғдыркүл екеуі қоярда-қоймай үйіне шақырып, тағы да арнайы асылған жылқының қазы-қартасы бар, ет жегізді. Осы дастархан үстінде де Жауғаш батырдың Абылай ханның тұсындағы жорық жолдары туралы әңгіме қозғалды. Үй иелері Қайрат Сакидің иығына шапан жауып, құрмет көрсетті.
Жауғаш батыр бабамыздың тірі кезінде қолданған бір жәдігерін тауып, онымен танысқанымызға, бізді өздерімен бірге ілестіріп, алып барған азаматтарға ризашылығымызды білдіреміз.
Ия, Жауғаш батыр бір атаның батыры емес, ол қазақ халқының, Ұлы даланың батыры, қаhарманы. Олай болса, келер 2023 жылы күз айында Жауғаш батыр бабамыздың туғанына 290 жылдығын жоғары деңгейде атап өтуге бір кісідей ат салысуға шақырамын. Тойды өткізу, оны ұйымдастыру бәрі-бәрі қаржыға келіп тірелетіні сөзсіз. Қазіргі кезде «Жауғаш батыр Қырбасұлы» қоғамдық қоры ұйымдастырылып, оның төрағасы Омаров Өсімжан сайланғанын білесіздер. Сол сияқты әлеуметтік желіде «Жауғаш батыр Қырбасұлы» деген атаумен чат ашылып, жұмыс істеуде. Чатта қордың есеп шоты, Каспий Голдтың номері жарияланды. Міне осы іс-шараға, қаржылай көмек беріп, белсене қатысқандарға Алланың нұры жаусын дегім келеді.

Бектұрған Жамбабаев,
Қазақстан Журналистер Одағының мүшесі