Сұхбат

ЖАСАМПАЗ ЖАҢА ІСТЕР

өрелі өзгерістер кезеңі

Елімізге енгізілген төтенше жағдайға байланысты үстіміздегі жылы  аудан деңгейінде атқарылып жатқан жұмыстар туралы ауыл тұрғындарын ақпараттандыру мақсатында аудан әкімі Мейірхан Азатұлы журналистерге арнайы  сұхбат берді.

– Құрметті Мейірхан Азатұлы! Әлемді дүр сілкіндірген коронавирус індетіне байланысты елімізге төтенше жағдайдың енгізілгеніне айдан асты. Ауданда індеттің алдын-алу шаралары қалай жүргізілуде?

– Ауданымызда коронавирус індетін жұқтырған 2 адам анықталған болатын. Бүгінгі күні олар Жамбыл облыстық көпсалалы балалар ауруханасының инфекциялық бөлімінде ем алуда. Жағдайлары қанағаттанарлық. Екеуімен жақын байланыста болған 13, потенциалды байланыста болған 87 адамнан сынама алынды. Барлығы теріс нәтиже көрсетті, індеттің белгілері анықталған жоқ. Ал коронавирус тесті оң нәтиже көрсеткен екі азаматтан (жоғарыда көрсетілген екі азамат) жақын күнде тағы да сынама алынып, нақты қорытынды жасалатын болады.

Жалпы коронавирус инфекциясын алдын-алу мақсатында ҚР-ның бас мемлекеттік-санитарлық дәрігерінің №33 қаулысы негізінде Меркі ауданы аумағында сырттан кіретін 3 жолға тосқауыл бекеті қойылды. Бекеттер барлық материалдық жабдықтармен қамтамасыз етілген (жол белгілері, бетон, шатыр, изолятор, қызметтік көлік т.б). Қызметкерлер арнайы қорғаныш киімдермен, дезинфекциялық сұйықтықтармен, антисептик, дене қызуын өлшейтін инфрақызылды термометрлермен және ыстық тамақпен қамтамасыз етілді.

Ауданда көліктің және тұрғындардың жүріп-тұруын әлі де болса азайту мақсатында әр ауылдық округтердің шекараларына бекеттер орнатылып, көптеген көшелер жабылды.

Аудан тарапынан тігін цехтарына қажетті материалдар алып беріліп, бүгінгі күнге 10 000-ға жуық бетперделер әлеуметтік тұрғыдан аз қамтылған отбасыларына тегін таратылды. Қосымша 10 мың бетперде тегін тарату үшін дайын тұр. «Наурыз» дәріханасында бір рет пайдаланылатын 2000-ға жуық бетперде 50 теңгеден сатылымға қойылды. Әлеуметтік жағдайы төмен, осал топтағы 481 жанұяға демеушілерді ұйымдастырып, қажетті азық-түлік тауарлары берілді.

Аудан аумағын дезинфекциялау үшін тиісті мекемелер мен және шаруақожалықтармен келісім шарт жасалып, күнделікті 12 техника дезинфекция жұмыстарын жүргізуде.

Меркі ауданы аумағында рейдтік іс-шаралар нәтижесінде, төтенше жағдай режимін бұзғаны үшін 24 әкімшілік құқық бұзушылық анықталды. Оның 10 сотта қаралып, 12-сі әкімшілік жазаға тартылса, 6-на ескерту берілді.

– Қарантинге байланысты базарлар жабылып, азық-түлік дүкендерінің жұмыс кестесіне өзгерістер енгізілді. Бұл тауарлардың қымбаттауына әсер етіп жатқан жоқ па?

– Сұрағыңыз орынды. Азық-түлік тауарлары бағаларының негізсіз өсуін алдын-алу және тұрақтандыру үшін барлық дүкендерге прокуратура қызметкерлері мен қоғамдық ұйымдарды ұйымдастыра зерделеу жұмыстары жүйелі жүргізіліп отыр. Аудан орталығында орналасқан 3 ірі азық-түлік дүкендерінде әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауар түрлерін қамтыған арнайы қатарлар қойылып, шекті мәндегі бағамен саудалануда.   Сондай-ақ, елді мекендердегі 100 ден аса дүкендермен жұмыс жүргізілуде. Ондағы мақсат Тараз қаласынан көтерме бағамен тауар тасымалдайтын кәсіпкермен келісім жасау арқылы, елді мекендердегі дүкендерге төмендетілген бағамен тауарларды  жеткізуді қарастыру.

Елімізге енгізілген төтенше жағдайға байланысты, табысынан айырылған азаматтарға қолдау көрсету мақсатында ауданымыздың 20 209 азаматына 42 500 теңгеден қаржылай көмек тағайындалды. Халықты бір жерде шоғырландырмау мақсатында «Қазпошта»  арқылы әлеуметтік төлемдер мен зейнетақыларын алатын азаматтарға әкімдік тарапынан арнайы көліктер бөлініп, қаражаттары үйме-үй жеткізіліп берілді. Жалпы, індет кезінде бұқаралық ақпарат құралдарынан беріліп жатқан сақтық шараларын, ережелерін сақтап, үйде отырған дұрыс.

– Карантин жағдайында аудан экономикасының 3 айдағы көрсеткіштері төмендеп кеткен жоқ па?

– Ауданның қаңтар-наурыз айларындағы әлеуметтік – экономикалық дамуының негізгі бағыттары бойынша барлық көрсеткіштерде өсім бар. Атап айтсақ, өткен жылдың тиісті кезеңімен салыстырғында ауданда өнеркәсіп саласы 103,1%, ауылшаруашылығы саласы 100,4%, негізгі капиталға салынған инвестициялар 106,4 %, құрылыс жұмыстары 461,9 %, пайдалануға берілген тұрғын үй көлемі 166,4%, бөлшек сауда айналымының көлемі 125,0% өсіп, жоғары көрсеткішпен шықты.

– Індет айтып келмейді. Дегенмен, Меркі ауданы негізінен ауылшаруашылығы өнімдерін өндіретін өңір болғандықтан көктемгі егістік жұмыстары қалай жүргізілуде? Биылғы жылы ауылшаруашылығы саласы кәсіпкерлеріне жеңілдікпен келіп жатқан көмектердің деңгейі қалай?

– Аудан аумағында карантинге байланысты көптеген шектеу шаралары қойылды. Дегенмен, біздің өңір  негізінен ауылшаруашылығы бағытында жұмыс жүргізетін болғандықтан, шаруақожалықтардың жұмысына кедергі жасамау үшін, сақтық шараларын сақтай отырып, барынша мүмкіншіліктер берілуде.

Көктемгі егіс дала жұмыстары өз деңгейінде жүргізілуде. Атап айтсақ, егілетін 92 801 гектардың, 89 847 гектары егіліп, 96,8 пайызды құрап отыр. Жаздық арпаны 28 500 га жерге егу жоспарланса, 30 270 га жерге егіліп, 106,2 пайызды құрады. Көпжылдық шөп (жоңышқа) егу жоспары толық орындалды.

Көктемгі дала жұмыстарын  жүргізуде шаруашылықтарды қолдаудың бір тетігі – несиелендіру (жанар-жағармай, тыңайтқыштар және өсімдік қорғау химиялық материалдарын алуға). Аталған несиені алу үшін «Меркі несие» серіктестігіне құжаттар тапсыруға болады. Бүгінгі күні  128660,0 мың теңге қаражат бөлініп, 6 шаруашылыққа 31000,0 мың  теңгеге несие берілді.

Көктемгі егіс дала жұмыстарына Үкімет тарапынан кепілдендірілген бағамен аудан шаруашылықтарына 2020 жылдың наурыз айына 400 тонна жанар-жағармай бөлініп, оның 170 тоннасы алынды. Сәуір айына көктемгі егіс дала жұмыстарын жүргізуге Үкімет тарапынан кепілдендірілген бағамен 455 тонна жанар-жағар май бөлініп, аудан шаруашылықтарының егістік жер көлеміне сәйкес таратылып берілу жұмыстары жүргізілуде. Бағасы: 1 литр 160 теңге (май құю стансасында дизель отынының құны – 1 литр 192 теңге). Кепілдендірілген бағадағы жанар-жағармайды алу үшін шаруақожалықтар тұрғылықты жерлеріндегі әкімшілікке қайырылуы керек.

Ауданда ауыспалы егістікті, минералды тыңайтықыштарды  пайдаланып отырған бірден-бір шаруашылық – «Сыпатай батыр» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі. Шаруашылық өткен жылдың өзінде 200 тонна амияк селитрасын, 60 тонна амофос және 60 тонна нитроамофоска енгізді. Нәтижесінде, шаруашылық бидайдың жекелеген алқаптарынан 70 центнерден, қант қызылшасынан 868 центнерден өнім алды. Жалпы, тыңайтқыштарды алу үшін және осындай нәтижеге қол жеткізу үшін шаруа-
шылықтар субсидиялаудың электрондық порталына тіркелу арқылы өтінім бере алады. Тыңайтқыштарды енгізудің мөлшері дақылдың түріне және бекітілген себу нормасына сәйкес анықталды. Сондай-ақ, минералды  тыңайтқыштар мен гербицидтердің 50 пайызы мемлекет тарапынан субсидияланады.

Бүгінде аудан бойынша 2870 тонна минералдық тыңайтқыш алу жоспарланса, 909 тонна тыңайтқыштар алуға келісім жасалынып, 607,9 тоннасы алынып, 2026,2 гектар жерге енгізілді. Жоспардың 21,2 пайызы орындалды.

– Ауылшаруашылығының маңызды саласының бірі — қант қызылшасы дақылын егу.  Биылғы жылы қант қызылшасын қанша гектер жерге егу жоспарланып отыр?

– Жүйелі жүргізілген жұмыстың нәтижесінде біздің өңір екі жыл қатарымен облыстық деңгейде алдыңғы орынға шықты. Биылғы жылы да межені жоғары деңгейде орындау үшін шаруақожалықтарымен түсіндіру жұмыстарын жүргізу мақсатында семинарлар өткіздік. Нәтижесінде, қант қызылшасы 1276 гектардан 1751 гектарға жеткізілді. Жылдан жылға әр гектардан алынатын өнім көрсеткіші жоғарылап келеді.  Қант қызылшасы тиімді дақыл. Шаруашылықтардың былтырғы жылы алған табыстары әр гектарына 430 мыңнан 1 млн 200 мыңға дейін жеткендігін  көрсетті. Бірақ жоғары өнім алу үшін агротехникалық талаптар мен күтіп, баптау жұмыстарын жүргізу қажет.

– Ауданда ағын су мәселесі өзекті. Бұл қызылша өнімінеде әсерін тигізуде. Бұл саланы бір жүйеге қою үшін қандай шаралар қолға алынуда?

– Иесіз 46 ұңғыма 25 каналдардың құжаттары әзірленіп, «Қазсушар» шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнының балансына беру бойынша тиісті жұмыстар жүргізілуде. Биылдың өзінде каналдарды жөндеуге 1,5 млрд теңге бөлінеді деп күтілуде.

«Жамбыл облысы әкімдігінің құрылыс басқармасы» коммуналдық мемлекеттік мекемесіне «Су қоймалары құрылысын жүргізу және қызмет көрсету үшін» Андас батыр, Жаңатоған, Сұрат ауылдық округтерінің әкімдігінің шешімдеріне сәйкес, жалпы ауданы 34,6344 га, жалпы сыйымдылығы 2,175млн.м³, оның ішінде «Андас-1», «Андас-2», «Андас-3», «Тескентоған» су қоймаларының құрылысын жүргізу үшін жер учаскелері тұрақты жер пайдалану құқығына берілді. Аталған су қоймаларының ЖСҚ-н әзірлеу, облыстық құрылыс басқармасы тарапынан күтілуде.

Сонымен қатар, «Жамбыл су қоймалары» КММ тарапынан Т.Рысқұлов ауылдық округіндегі «Кіші арал» (20,5 млн. тг), Жамбыл ауылдық округіндегі «Көлтоған» (10,9 млн. тг), Андас батыр ауылдық округіндегі «Аспара-3»  (4,9 млн. тг)су қоймаларын жөндеу жұмыстарын жүргізу үшін мердігерлермен келісім-шарт жасалуда, құрылыс жұмыстары 2020 жылы аяқталады деп күтіп отырмыз.

Ағын судың тапшылығын ескеріп, су үнемдеу технологиясын көптеп қолға алу талабы тұр. Бұл бағытта 3184  гектар жерге су үнемдеу техногияларын енгізу жоспарланып отыр (2019 жылы 2444 гектар жерге су үнемдеу технологиялары енгізілген).

Су үнемдеу технологиясымен жұмыс жасап отырған «Гүлдер» шаруақожалығын мысалға алуға болады. Шаруашылық жер асты суларын пайдалана отырып, 26 гектер жеміс ағашына тамшылатып суару технологиясын енгізді. Бұл бойынша жақын күндері онлайн семинар өткізіп, қосымша толық ақпарат беретін боламыз.

– «Жамбыл облысы тұрғындарының тұрмыстық жағдайын жақсарту бойынша» пилоттық жоба қолға алынған еді. Пилоттық жобаға Меркі ауданынан Сұрат ауылдық округі таңдалған болатын. Бұл жоба қаншалықты тиімді болды? Халықтың жаңа жобаны қабылдауы қалай болды және бұл жоба өңірімізде өз жалғасын таба ма?

– Бұл жобаның негізгі мақсаты – әрбір тұрғынға өзін-өзі жұмыспен қамту және үй іргесіндегі жерді пайда көзіне айналдыруына мүмкіндік туғызу болды. Жоба 5 бағыттан тұрады. Сұрат ауылдық округінің жалпы үй іргесіндегі егіске жарамды 462 ауланың  416-сы жобаға қатысуға ниет білдірді. Мал шаруашылығы бағыты бойынша 177 тұрғын  жалпы соммасы 492,7 млн  теңгеге мал сатып алды. Үй іргесіндегі жерді игеру және ауыл сыртындағы мал азығын дайындауға қажетті 19 техника жалпы 97,2 млн теңгеге сатып алынды. Округ тұрғыны Сәтімбаева Қарақат томат цехын салуға ниет білдіріп, құжатын «Тараз» ӘКК-ға өткізіп, 9,6 млн. теңге несие алды. Құрал-жабдықтар сатып алу карантин жағдайына байланысты кешіктірілуде. Жылыжай салуға  2 тұрғын, 15,7 млн теңгеге несие алып, құрылыс жұмыстарын бастады. Құрылыс жұмыстары мамыр айына дейін аяқталады деп күтіліп отыр. Бұл жобаның өміршеңдігі – үй жанынан табыс табуында ғана емес, жастарды еңбекке баулуында.

Тұрғындарының әл-ауқатын арттыру пилоттық жобасын ары қарай жалғастыру мақсатында облыс әкімінің тапсырмасымен ауданымызда Сарымолдаев және Ақермен ауылдық округтеріне талдаулар жасалынып, облыстық ауыл шаруашылық басқармасына қаражат бөлуге ұсыныс берілді. 

– Ауылішілік жолдарды жөндеу, халықты ауыз сумен, газбен қамту, күрделі жөндеуді қажет ететін мектептер мен әлеуметтік нысандарды жөндеу, ауылдың жастарын спортқа баулу мақсатында спорттық кешендерді салу жұмыстарын жүргізу бағытында қандай ірі істер қолға алынбақшы?

– Аудандағы шешілмей тұрған мәселелердің бірі – ауылішілік жолдар болатын. Биылғы жылы «Жұмыспен қамтудың жол картасы» арқылы ауданда 114 ауылішілік жолдарды орташа жөндеу үшін 1319902,0 мың теңге қарастырылды.

Сонымен қатар, «Ауыл — ел бесігі» бағдарламасы бойынша 19, облыстық бюджеттен 2, аудандық бюджет есебінен 12, жалпы саны 147 ауылішілік жолдарды жөндеуге 2 027402,9 мың теңге бөлінді. Жоспар 100 пайызға орындалған жағдайда аудандағы ауылішілік жолдардың қанағаттанарлық деңгейі 93,1 пайызды құрайтын болады.

Аудан аумағында 45 елді мекен бар. Оның 39-ы табиғи газбен қамтамасыз етілсе, 6 елді мекен табиғи газбен қамтамасыз етілген жоқ (Ақкөз-Қайнар, Жауғаш батыр, Мыханды, Қарасу, Тасөткел, Шемен). Елді мекендерді газбен қамтамасыз ету бағытында біздің өңір облыста алдыңғы қатарда тұр.  2019 жылы Қарасу және Ақкөз қайнар елді мекендерін табиғи газбен қамтамасыз ету мақсатында ЖСҚ әзірленді. Ағымдағы жылы 2 ауылдың ЖСҚ-ның сараптамалық қорытынды алуға бюджеттік өтінім тапсырылды. Сонымен қатар, елді мекендерді газдандыру бойынша  іс-шара жоспары бекітіліп, тиісті жұмыстар атқарылуда (Ақкөзқайнар ауылына 2022 жылы, Қарасу ауылына 2023 жыл). Аталған 2 елді мекен орталықтандырылған газға қосылған жағдайда, қамтылу үлесі 91,1% құрайтын болады  (2020 жылы қамтылу үлесі 86,6% құрады).

Ауданда 45 елді мекеннің 32-і немесе 71,1% орталықтандырылған ауыз сумен, ал   13 елді мекені немесе 28,9%  орталықтандырылмаған ауыз сумен қамтылған.  «Жұмыспен қамту жол картасы»  бағдарламасы аясында ауыз сумен қамтылмаған 4 елді мекен  (Қостоған 344 796,0 мың теңге, Т.Рысқұлов 258 548,0 мың теңге,  Қазақ дихан 35 180,0 мың теңге, Қызыл Қыстақ 32 828,0 мың теңге) және ауыз сумен қамтылған 1 елді мекеннің (Кентай 15 233,0 мың теңге) жобалары қолдау тапты. Сонымен қатар, халық саны 200-ге жететін Беларық ауылын Жамбыл облысы әкімдігінің энергетика және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық коммуналдық мемлекеттік мекемесінің «Жамбыл су» шаруашылық жүргізу құқығындағы мемлекеттік коммуналдық кәсіпорны арқылы ауыз сумен қамтуға өтінім тапсырылып, құжаттары рәсімделуде. 2020 жылы Ақкөз Қайнар ауылын ауыз сумен қамтуға аудандық бюджеттен қаражат қарастырылып, қазіргі таңда мемлекеттік сатып алу конкурс амалдары жүргізілуде. 2020 жылдың қорытындысымен орталық ауыз сумен қамтылған   елді мекен 38, немесе 84,4% құрайтын болады.  

Сарымолдаев ауылының су жүйесінің құрылыс жұмыстарына 2018-2019 жылдарға бюджеттен 1012,7 млн теңге бөлініп, толығымен игерілді. Мердігер мекеме «KAZ Intel Group» ЖШС. 2020 жылға бюджеттен 365,6 млн теңге бөлінді. Нысан 2020 жылы пайдалануға беріледі.

– Биыл Гранитогорск ауылында 120 орындық жалпы білім беретін мектептің құрылысы жүргізіліп, пайдалануға беріледі деп жоспарлап отырмыз. Оған бөлінген қаражат – 505,5 млн. теңге. .  «Жұмыспен қамтудың жол картасы» және «Ауыл – ел бесігі» бағдарламалары аясында №11, №12, №48, №44 мектептердің ғимаратына, балалар кітапханасы ғимаратына күрделі жөндеу жұмыстарын жүргізу үшін  1 129 128,0  мың теңге, №4 жалпы білім беретін мектептің ғимаратына және аудан әкімдігінің жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар бөлімінің ғимаратына  ағымды жөндеу жұмыстарын жүргізуге 57 288,0 мың теңге, 25 мектептің санитарлық-техникалық жұмыстарын жүргізуге (әжетханаларды ғимараттың ішіне кіргізу) 80,9 млн бөлініп отыр.

–  «Ауыл — Ел бесігі» бағдарламасы аясында Меркі ауылында спорт кешенінің құрылысын жүргізу жоспарланды. Бөлінген қаржы көлемі: 2020 жылға 117303,0 мың теңге, 2021 жылға 412380,0 мың теңге және 19 елді  мекенде спорт алаңдарын орнату және абаттандыруға 265,3 млн қарастырылып отыр. Сонымен қатар, демеушілердің көмегімен екі елді мекенде (Сұрат, Жамбыл) спорт ғимараттарының құрылысын жүргізу жоспарда бар.

Ауданның әлеуметтік-экономикалық жағдайын көтеру мақсатында «Ауыл – ел бесігі» бағдарламасы аясында жалпы соммасы 1352447,0 мың  теңге, «Жұмыспен қамтудың жол картасы» бағдарламасы аясында жалпы соммасы 3879022,0 мың теңге қаражат бөлінді. Бағдарламаның мақсатты түрде орындалуы – ел саясатының дұрыс бағытта жүріп жатқандығының көрінісі. Сондықтан, бұл үлкен жауапкершілікті қажет ететін іс.

– Төтенше жағдай тұсында, азаматтардың өңір арасында жүруі қиындап тұрған тұста, халықты жұмыспен қамту қалай болмақ?

– Нәтижелі жұмыспен қамтуды және жаппай кәсіпкерлікті дамытудың 2017-2021 жылдарға арналған «Еңбек» мемлекеттік бағдарламсының ІІІ бағыты аясында ақылы қоғамдық жұмысқа жыл басынан жергілікті бюджет есебінен 240 адамаға 12 ай мерзімге 135867,0 мың теңге  қаражат бөлініп (айлық жалақы 42500 теңге), бүгінгі күнде 14 ауылдық округтерге тазалық жұмыстарына 235 азамат жолдамамен жолданды. Жастар тәжірибесіне жыл басынан 6 ай мерзімге 140 азаматқа 55,6 млн. теңге қаражат бөлініп, 24 азамат 13 мекемеге жолдама арқылы жұмысқа жіберілді.

Жоғарыда айтылған бағдарламалар аясында («Ауыл – ел бесігі», «Жұмыспен қамтудың жол картасы» бағдарламалары) ашылатын жұмыс орны 1290 адамды құрайды деп жоспарлап отырмыз. Оның ішінде: жұмыспен қамту орталығы арқылы 655 адам, тұрақты жұмыспен 80 адам қамтылады. Уақытша ашылатын жұмыс орнының саны 212 құрайды деп күтілуде. Бұнымен қоса, жұмыспен қамту орталығына республикалық бюджеттен қоғамдық ақылы жұмыстарға 4 айға жалақысы 85000,0 теңгеден 960 адамға 326400,0 мың теңге, жастар тәжірибесіне 200 адамға 79530,0 мың теңге, грантқа 266 адамға 141008,0 мың теңге берілді. Жергілікті халық жұмысқа алынуы үшін жұмыспен қамту орталығына тіркелуі тиіс.  Қорыта айтсақ, 3000-ға жуық адамға жұмыс орындары ашылатын болады.

Сөз орайы келгенде осындай қиын-қыстау кезеңде тұйықтан жол тауып, ауданымызға қыруар қаржы бөлінуіне  ықпал етіп отырған облысымыздың басшысы Сапарбаев Бердібек Мәшбекұлына аудан жұртшылығы атынан үлкен алғысымызды білдіргіміз келеді.

– Өткен жылы 517 жасқа қайтарымсыз гранттар берілді. Биыл ол кімдерге береіледі? Оның шарттары қандай?–

– «Бастау Бизнес» жобасы бойынша кәсіпкерлік негіздерінде оқыту курсынан өткен немесе Бағдарламаның бірінші бағыты шеңберінде оқуды аяқтаған 29 жасқа дейінгі жастар, көп балалы отбасы мүшелері, аз қамтылған отбасы, жұмысқа жарамды мүгедектер, оралмандар мемлекеттік грант алуға үміткер болып табылады.

Бұл ретте үміткерлер қатарынан атаулы әлеуметтік көмек алатын көп балалы аналарға «Бастау Бизнес» жобасы бойынша оқу талап етілмейді.

Жаңа бизнес идеяларды іске асыруға арналған мемлекеттік гранттар технологиялық жабдықтар алуға, мал, құс сатып алуға, коммерциялық жылжымайтын мүлік объектілерін, сауда объектілерін (жалға алу, пайдалану, сенімгерлік басқару құқығындағы объектілер)алуға бағытталған.

Бірақ мемлекеттік гранттар тұтынушылық мақсаттарға, кредит қарыздарын өтеуге, жылжымайтын тұрғын үй сатып алуға және салуға, жер участкелерін сатып алуға, акцизделетін өнімдердің өнімдеріне берілмейді.

«Еңбек» мемлекеттік бағдарламсының ІІ бағыты аясында мемлекеттік грант бойынша 2019 жылы 510 адамға әр адамға 505 мың теңгеден (200 АЕК) 256,8 млн  теңге бөлініп, бүгінгі таңда өз кәсібін жолға қойды. Ал 2020 жылдың І тоқсанында 50 адамға 27305,0 млн. теңге қаржы бөлініп,  25 адамға 13,2 млн. теңге берілді.

Жалпы, грант алу мәселесіне байланысты ақпараттарды алу үшін халықты жұмыспен қамту ораталығына хабарласуға болады.      Сонымен қатар, биылғы жылға «Атамекен» кәсіпкерлер палатасы арқылы «Бастау Бизнес» жобасы бойынша 270 азаматты оқыту жоспарланған болатын (сәуір айына). Бірақ елімізге енгізілген төтенше жағдайға байланысты оқыту жұмыстары тоқтап тұр. 

– Шағын және орта бизнесті дамыту бойынша қандай жұмыстар жүргізілуде?

– Шағын және орта бизнеске қолдау көрсету мақсатында «Бизнестің жол картасы – 2020» бағдарламасы іске асырылғалы (2010-2019 жылдары аралығында) субсидиялау бағыты бойынша 1864,0 млн теңгені құрайтын 66 жоба және жетіспейтін инфрақұрылым тетігі бойынша 411,2 млн. теңгені құрайтын 11 жоба іске асырылып 500-ден астам жаңа жұмыс орындары ашылды. Оның ішінде субсидиялау тетігі бойынша 2019 жылы 192,7 млн. теңге құрайтын 5 жоба мақұлданды. 2020 жылы жастар жылына орай «Бизнестің жол картасы – 2020» бағдарламасының қайтарымсыз мемлекеттік грант беру тетігі бойынша 19,0 млн. теңге құрайтын 10 жоба, атап айтқанда 2 жылыжай, 2 бөдене шаруашылығы, қолғап өндірісі, сауда бөлімдерін құру, компьютерлік қызмет көрсету, кептірілген жеміс өндірісі, түрлі-түсті құрт, сабын өндірісі жобалары іске асырылды. Сонымен қатар 2019 жылы бағдарламаның инфрақұрылым жүргізу тетігі бойынша «Ақ бидай-2» шаруа қожалығына электр жүйесі жүргізілді. Ал 2020 жылдың қаңтар айында жобалық құны 103,0 млн. теңгені құрайтын 1 жоба Аймақтық Үйлестіру Кеңесінде мақұлданды.

Несиелендіруге қатысты. Бағдарламаның ережесіне сәйкес облыстық ІІ деңгейлі банктен 14,5 % мөлшерлемесімен несие беріліп, оның  50%-ын кәсіпкер төлейді, 50%-ын «Даму» кәсіпкерлікті дамыту қоры» АҚ арқылы субсидияланады.

«Қарапайым заттар экономикасы» бағдарламасы аясында 2019 жылы 52,0 млн. теңгені құрайтын 3 жобаға, 2020 жылы 145,0 млн. теңгені құрайтын 4 жобаға қолдау көрсетілді. Бұдан бөлек жыл соңына дейін 360,0 млн. теңге құрайтын 5 жобаға қолдау көрсетіледі деп жоспарлануда.

Бағдарламаның ережесіне сәйкес ауыл шаруашылығы бағыты бойынша ІІ деңгейлі банктер тарапынан 15%-бен несие беріліп, оның 10%-ы субсидияланады, қалған 5%-ын кәсіпкер төлейді. Ал өндіріс саласы бойынша ІІ деңгейлі банктер тарапынан 15%-бен несие беріліп, оның 9%-ы субсидияланады, яғни қалған 6%-ын кәсіпкер төлейді.

2020-2025 жылдары аралығында аудан көлемінде өндіріс саласында жалпы сомасы 13676,5 млн. теңгені құрайтын 7 инвестициялық жоба, атап айтсақ, Меркі минералды суы, Қолғап өндірісі, Томат цехы, Модульді сүт цехы, Өндірістік жылыжай, ГЭС құрылысы, Құрғақ бие сүті өндірісі жобалары іске асырылады деп күтілуде. Жаңадан ашылатын жұмыс орындарының саны – 98. Бұл салада сұрақтар туындаған жағдайда аудан әкімдігінің кәсіпкерлік бөліміне хабарласуға болады. 

– Халықты тұрғын үймен қамтамасыз ету және тұрғын үй салуға арналған жер телімдерін беру бағытында қандай жұмыстар жүргізілуде?

– Бүгінгі күні ауданда жеке тұрғын үй құрылысын жүргізу үшін жер теліміне кезекке тұрған азаматтардың жалпы саны  — 4 940. Тұрғын үй салу мақсатында халыққа жер телімін беру үшін алдымен инфрақұрылым жүргізілуі тиіс. Бұл бағытта 2020 жылы Интернациональный ауылынан 38 жер телімі берілуде. 2020 жылға 5 алқаптың электр жүйелерінің (Сарымолдаев ауылында 21 га, 10 га, Ақтоған 60 га, Сұрат 30 га, Андас батыр  10 га) және 3 алқаптың қиыршықтас жолдарының (Сарымолдаев 21 га, 10 га, Ақтоған 60 га) құрылыстарын жүргізуге бюджеттен қаржы бөлінді. Аталған алқаптардың су жүйелерінің құрылысын жүргізуге жобалау сметалық құжаттары әзірленіп, сараптамадан өтуде. Инфрақұрылымдарының құрылыстары аяқталғаннан кейін 720 жер телімі кезекте тұрған азаматтарға беріледі. Тұрғын үй салуға жерге кезекке тұру үшін, азаматтардың өтінішті тұрғылықты жеріне ғана емес, басқа да ауылдық округ аумағына бере алады. Басты талап – азаматтың атында тұрғын үй салу мақсатында жер телімі тіркелмеуі тиіс.

Андас батыр ауылындағы кеденшілерге арнап салынып, бірақ құрылысы аяқталмай қалған көп пәтерлі үйді ағымды жөндеу, сумен жабдықтау, газдандыру, электрмен жабдықтау және абаттандыруға ЖСҚ-лары әзірленіп, «Жұмыспен қамтудың жол картасы» бағдарламасы аясында 66538,0 мың теңге қаржат бөлінді. Бұл жұмыстар аяқталған соң, тұрғын үй кезегінде тұрған 20 жанұяны тұрғын үймен қамтамасыз етуге болады.

–  Мейірхан Азатұлы! Сындарлы, дәйекті әңгімеңізге рахмет айта отырып, «Ауыл – ел бесігі», «Жұмыспен қамтудың жол картасы» бағдарламаларын жүзеге асыруда, тарихта болмаған деуге болатын 5 миллиард 231 миллионнан аса қаржы бөлініп, 1290 адам жұмыспен қамтылып, 147 көшенің асфальтталуына қаржы келуі, төрт мектеп күрделі жөндеуден өтіп, жаңа бір мектеп, Меркі ауылынан 530 миллион қаржыға спорт кешені салынуы, басқа да ұшан-теңіз игі істерді қоспағанда, бұл үлкен жетістік, «ақ түйенің қарны жарылған» кезеңдеуге болатын игі іс екен.

«Еліміз игілігін көрсін» деуден артық сөзіміз жоқ.

Іске сәт!

Сұхбаттасқан

Ләззат Серікбай