Атаулы әлеуметтік көмектің жаңа форматы, ол қалай жүзеге асырылады?

Халықтың аз қамтылған топтарын қолдау шараларын күшейту және табыстарын арттыруға қатысты 2019 жылғы 27 ақпандағы «Hұp Отан» партиясының XVIII съезінде Елбасының берген тапсырмасына сәйкес, елімізде 1 сәуірден бастап атаулы әлеуметтік көмек көрсету мөлшері күнкөріс деңгейінің 50%-нан 70%-ға дейін көтеріліп (14849 теңгеден 20789 теңгеге ұлғайды), жаңартылған атаулы әлеуметтік көмек қолданысқа енгізілді.
Атаулы әлеуметтік көмек – жан басына шаққандағы орташа айлық табысы мұқтаждық белгісінен төмен жеке адамдарға (отбасыларға) мемлекет ақшалай нысанда беретін төлем.
Отбасының немесе жеке адамның әлеуметтік жағдайына байланысты көмек екі түрге бөлінеді: шартсыз және шартты.
Шартсыз ақшалай көмек 2019 жылдың 1 сәуіріне дейін ағымдағы тоқсанға (3 ай) тағайындалады және ай сайын төленген.
Жаңа тәртіп бойынша шартсыз ақшалай көмекті тағайындау мерзімі 6 айға дейін ұзартылды.
Шартты ақшалай көмек 2019 жылдың 1 сәуіріне дейін әлеуметтік келісімшарттың қолданылу мерзіміне (6 ай) тағайындалған.
Жаңа тәртіпке сәйкес әлеуметтік келісімшарттың қолданылу мерзімі 12 айға дейін ұзартылды.
Жаңа тәртіпке сәйкес үміткерлерге атаулы әлеуметтік көмек алу үшін — тұрғылықты жері бойынша ауылдық округ әкімдігіне – белгіленген үлгідегі өтінішпен және сәйкестендіру үшін жеке басын куәландыратын құжатпен жүгінулері тиіс.
2019 жылдың 1 сәуіріне дейін атаулы әлеуметтік көмектің мөлшерін әр адамға (отбасына) жан басына шаққандағы орташа табыс пен кедейлік шегі арасындағы айырмашылық түрінде отбасының әрбір мүшесіне есептелді.
Ал 2019 жылдың 1 сәуірінен кейін атаулы әлеуметтік көмек мөлшері былайша есептелетін болады:
— әр баланың, оның ішінде білім алушының күндізгі оқу нысаны бойынша кәмелетке толған соң-аяқтаған уақытқа дейін (бірақ жиырма үш жасқа дейін) атаулы әлеуметтік көмектің ең төменгі күнкөріс деңгейінің 70% (20789 теңге) төмен емес мөлшерін құрайтын болады;
— отбасының кәмелетке толған әрбір мүшесіне атаулы әлеуметтік көмек мөлшері жан басына шаққандағы орташа табыс пен кедейлік шегінің арасындағы айырма түрінде есептеледі.
2019 жылғы 1 сәуірден бастап отбасының құрамына тек жақын туыстар есепке алынады: ата-аналар (ата-ана), балалар, бала асырап алушылар, асырап алынған бала, ата-анасы бір және ата-анасы бөлек
бауырлары мен апа-қарындастары, ата, әже, немерелер.
Мыналар отбасының жиынтық табысын есептеу кезінде жеке тұлғаның табысы ретінде қарастырылмайды:
1) атаулы әлеуметтік көмек;
2) тұрғын үй көмегі;
3) жерлеуге арналған біржолғы жәрдемақы;
4) он алты жасқа дейінгі мүгедек балаларға мүгедектігі бойынша арнаулы мемлекеттік жәрдемақылар;
5) бірінші, екінші, үшінші топтардағы он алты жастан он сегіз жасқа дейінгі мүгедек балаларға мүгедектігі бойынша арнаулы мемлекеттік жәрдемақы;
6) «Алтын алқа», «Күміс алқа» алқаларымен наградталған немесе бұрын «Батыр ана» атағын алған, І және ІІ дәрежелі «Ана даңқы» ордендерімен наградталған көп балалы аналарға тағайындалатын және төленетін ай сайынғы мемлекеттік жәрдемақы;
7) бала тууға байланысты берілетін біржолғы мемлекеттік жәрдемақылар;
8) қаржыландыру көзіне қарамастан, оқушыларға, студенттерге оқу орындарының басқа да тыңдаушыларына төленетiн стипендия;
9) қайырымдылық көмек;
10) жетім баланы және (немесе) ата-ананың қамқорлығынсыз қалған баланы асырап алумен байланысты біржолғы ақшалай төлемдер және т.б. төлем түрлері есептелінбейді.

А.Омар,
Меркі ауданы әкімдігінің жұмыспен қамту және әлеуметтік
бағдарламалар бөлімі басшысының орынбасары